De bichtekett van zòmmklaum van gschichtn ont van òltn dinger

En vouder sònsta en an trèff en Palai en Bersntol ist kemmen bider araus der bèrt va de untersuach- ont zòmmklaum- òrbet as tea’ de museen, de vraibillegen ont de sòmmler
[Mòcheno] S denken ont s kontarn van lait hòt meglech gamòcht as a toal inndruckn, formeln ont gschichtn as envirtrong kemmen sai’ sai’ runt bichte ver en kulturpahòlt van gamoa’schòftn, genau abia de plinder as kennen mitpringen elementn as en lem ont as de ideen as sistn verlourn gea’ tanatn. En an iatn vòll, abia as de sòchen auganommen ont zòmmklaupt kemmen ist runt bichte ont s mias gatu’ kemmen pet de richtegen strumentn ont metodologi. S sai’ gaben de doin de temen van auspildungkurs as se gahòltn hòt en vouder sònsta en Palai en Bersntol, abia toal van projekt pet de gèlder van PNRR
“De kròft va de sprochminderhait: s bider augea' van a taitsches dorf en sud van
Alpn”, mos nr. 4: “Seminarn, trèffn, mittoal iniziativn as de sprochminderhait”.

Der substrat ver de mèrchn ont de gschichtn as de Alpn ist bolten vert der glaiche ont figurn, azionen ont hauplait sai’ vil vert runt vèrr gòngen ont hom oft a vòrt gònz verschidena sprochen ont kulturn u’troffen, de sai’ auganommen kemmen en de eirter bo as vriarer filo’ gamòcht kemmen ist, en de kòmmern oder en de stelder van pauern. Asou de Daniela Perco , as gaben ist viareren van Etnografische Museum va de provinz va Belluno, hòt kurz paschrim abia raich as ist der doi pahòlt as bol auganommen ont studiart kemmen ist, ober as nèt òlbe an richtegen bèrt kriakt hòt, aa ver en vurm ont ver de strumentn as praucht kemmen sai’ za nemmen en au.

Dòs giltet aa ver en Bersntol, bo as de greaseste sòmmlung van Giuseppe Šebesta en de ’60er ont ’70er jor gamòcht kemmen ist ont – abia as kontart hòt de Caludia Marchesoni van Bersntoler Kulturinstitut – as dòra en 1973 gadruckt kemmen ist en puach “Fiaba-leggenda dell’Alta Valle del Fersina” arausgem van Museum van Praich ont van Tròchtn van trentineschn Lait va San Michele all’Adige.
Der kulturpahòlt ont s gem en bèrt pet en nemmen en au ont pet en gem en pakònnt, sai’ aspektn as de internazionaletn organizazionen schoa’ sait de ’60er jor tea’, ober as a bichtega derkenn van Europarot, va de organisazion van museen as sai’ en de ICOM ont en 2022 va gasetzn va de Autonome Provinz va Trea’t kriakt hom. Men kònn song as sa strategisch sai’ ver en sozial- ont birtschòft- envirgea’ ont ver de promozion van guatstea’ van oa’zelln lait ont van mentsch. Der tema ist kemmen patschrim va de Elisa Bellato, leareren en de Universtet “La Sapienza” va Roma ont vour a zait aa mittoal van Bisschòftkomitat van Bersntoler Kulturinstitut. Der Filippo Broll, as envritrokt der museum ‘Pietra viva’ va Oachpèrg, hòt kontart va abia bichte as sai’ de sòmmler ver za mòchen augea’ kollezionen as vil vert dòra sai’ gaben grunt ver za mòchen augea’ gònz spontan naia museen. Abia as der hòt kennt schraim en de sai’ diplomòrbet, de bichtekett van a ding kònn sai’ nèt lai en sai’ material, en de form oder en sai’ bèrt, de kònn mòchen derlem eirter ont lait ont asou gem an paitrog en de spezifizitet van a lònt. De toalnemmer sai’ gaben de viarer as barn viarn de pasuacher en de sitzn van Bersntoler Museum en de jorzait as pet en mu’net va moi u’vònk, learer ont enteressiareta.

Immagine alt:
Un momento del corso
Torna all'inizio